Genel Uzay

Mars: Perseverance Uzay Aracı

Tarafından yazılmıştır Halil Durmuş

Uzay aracı Perseverance Kızıl Gezegen’e 18 Şubat 2021’de sorunsuz bir şekilde indi. Araç, Kızıl Gezegen’de kalışı süresince geçmiş yaşam izlerini araştıracak. 2030’lu yıllarda yeniden Dünya’ya dönüşünde kaya parçaları da getirecek. 1970’lerden bu yana ABD’nin Mars’a gönderdiği ilk uzay aracı olan Perseverance, 470 milyon kilometre yol kat etti.

Perseverance Uzay Aracı Mars’a İniş Yaptı

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay aracı Perseverance, yedi aylık yolculuğunu tamamlayıp Mars’a başarılı iniş yaptı.

NASA çalışanları inişi böyle kutladılar

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay aracı Perseverance misyonu kapsamında 20 kamera ve mini helikopteriyle Kızıl Gezegen Mars’a iniş yaptı. Perseverance, Dünya ile uzaklığı Güneş etrafındaki yörüngesine göre 55 milyon ila 400 milyon kilometre arasında değişen Kızıl Gezegen’de yaşamın izlerini arayacak.

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Mars’a inen uzay aracı Perseverance’ın iniş anına ait fotoğraf yayınladı.

Yaşam İzlerini Arayacak

Gezegenin yaşanabilirliği üzerine araştırmalar yapıldı. Biyolojik yaşantının varlığı için geçmişteki şartların uygun olup olmadığı araştırıldı. Bu soru büyük oranda yanıtlanmış durumda. 2000’li yıllarda gezegende araştırmalar yapan Spirit ve Opportunity ile yakın zaman önce Curiosity, Mars’ın bir zamanlar daha sıcak ve ıslak bir gezegen olduğunu ortaya koydu.

Perseverance, kendinden önceki robotların bilgileri ışığında, eğer bir zamanlar var oldularsa, ilkel yaşam formalarının izini arayacak. Bunun için de bir zamanlar devasa bir göl olan Jezero’ya indiriliyor.

Jezero Krateri neden önemli?

Jezero Krateri ismini Bosna – Hersek’teki aynı adlı şehirden alıyor. Slav dillerinde “jezero” aynı zamanda “göl” anlamına geliyor.
45 km çapındaki kraterde kil ve karbonat dahil birçok kaya türü bulunuyor. Bunların içinde bulunacak organik moleküller geçmişe dair yaşam belirtisi anlamına gelecek.

Jezero Krateri 45 kilometre çapında

Milyarlarca yıl öncesinde var olduğu düşünülen gölün kıyısında bazı tortumsu kalıntılar bulunması bekleniyor.
Uzmanlar, bazı göllerde rastlanan ve mikrop kalıntıları ile karbonatların etkileşimi sonucu oluşan bu tür tortuların bir zamanlar burada yaşam olduğuna dair veri teşkil edeceğine inanıyor.

Perseverance Uzay Aracı Mars’a Nasıl İndi?

Kızıl gezegenin atmosferine girdikten sonra  roket motorlarının hızı yavaşlatılan uzay aracı bir iniş paraşütü ile Mars yüzeyine yöneldi.  İniş manevrasının son aşamasında ise yaklaşık 20 metre yükseklikten Jezero Krateri’ne  kablolarla bir tür vinç tarafından çekilerek indirildi. Vinç daha sonra gezegene kendi inişini yapmak için uzay aracından ayrıldı.

NASA uzay aracı Perseverance nasıl iniş yaptığını anlatılıyor.

Araç, Mars’ın atmosferine planlandığı vakitte girdi ve robotun inişinin başarılı olduğuna ilişkin ilk sinyal inişten 7 dakika sonra Dünya’ya ulaştı.

Dünya ile Mars arasındaki 190 milyon kilometrelik mesafe nedeniyle, herhangi bir iletişimin ulaşma süresi yaklaşık 11 dakika. Bu nedenle eğer bir şeyler yanlış giderse, Dünya’daki kontrol merkezinin müdahale için zamanı olmuyor. Kontrol, Perseverance’taki otonom sistemlerde oldu.

Mars’tan Yeni Görüntüler Gönderdi

Üzerindeki ekipman sayesinde mikroskobik görüntü elde edebilen Perseverance’ın elde ettiği veriler Dünya’ya gönderilerek değerlendiriliyor.

1.

Perseverance indikten hemen sonra gelen ilk yüksek çözünürlüklü renkli görüntüler, aracın alt tarafındaki kameralar tarafından kaydedildi.

2.

Mars’ın yörüngesindeki keşif aracının kaydettiği bu renkli görüntü inişten altı gün sonra çekilmiş. Perseverance ve iniş yeri görülüyor. Aracın iki yanındaki parlak bölgenin inişte kullanılan roketlerin etkisiyle temizlendiği görülüyor. Aracın önündeki ve arkasındaki koyu renkli çizgi ise araç için açılmış yol şeklinde görülüyor.

3.

Perseverance taşıdığı birçok gelişkin cihazla gezegenin jeolojik yapısı, atmosferi, çevre koşulları ile ilgili bilgi topluyor. Bu görüntü, aracın en yüksek noktasındaki kamera ile çekilmiş. Bu kamera aynı zamanda aracın gideceği yönü belirlemesine de yardım ediyor.

4.

Bu görüntüde uzay aracının gövdesini ve gezegendeki kimyasal maddeleri tespit etmede kullandığı kol üzerindeki PIXL cihazını görüyoruz.

5.

PIXL cihazındaki kamera da kayaların ve toprağın yapısını incelemeye yarayacak görüntüler kaydediyor.

6.

Yakın çekime ayarlanabilen Mastcam-Z ile çekilmiş Mars’ın ilk 360 derecelik panorama görüntü. Bunu oluşturmak için, tek tek çekilmiş 142 görüntü Dünya’da birleştirildi.

7.

Rüzgarın etkisiyle yontulmuş kayanın panorama görüntüsü, uzay aracındaki kamera sistemi ile pek çok detay içeren görüntülerin elde edilebileceğini gösteriyor. Bu kayaya “liman foku” adı verilmiş.

8.

Panorama görüntüden alınmış bu detayda, uzay aracının indiği Jezero Krateri’nin kilometrelerce ötedeki kenarı görülüyor.

9.

Mastcam-Z’nin sol kamerası ile çekilmiş bir görüntü. Sağ ve sol kameralar yan yana bulunuyor ve aynı yöne bakıyor. Böylece insan gözünün görüş alanı ile uyumlu stereo görüntü elde edilebiliyor.

10.

Aynı kameranın önceki görüntüden iki gün önce çektiği bu görüntü, Perseverance’ın Mars’taki ikinci haftasında elde edilen görüntüler arasından halk oylaması ile “haftanın fotoğrafı” seçildi.

11.

Mastcam-Z’nin “sağ gözü” ile çekilmiş bu yakın görüntü, Jezero’daki eski bir delta ve muhtemelen zaman içinde erozyon nedeniyle ana yapıdan ayrışmış durumda. Mars’ta eski yaşam izlerini bulma arayışında deltadaki tortu katmanları önemli bir işlev görecek.

12.

Bu görüntü de iniş sırasında çekilmişti. Aracın yerden yüksekliği 11 km iken süpersonik paraşüt açılarak inişin yavaşlaması sağlanmıştı.

13.

Yere inişe saniyeler kala Mars’ın yüzeyinden görüntü. Yüzeydeki toprağın inişin etkisiyle savrulduğu görülüyor.

14.

İniş sırasında Jezero Krateri’nden bir başka görüntü. Uzay aracı bu alanın ortasının hafif solunda kalan noktaya indi. Kraterde milyarlarca yıl önce bir göl olduğu düşünülüyor. Sağdaki yükselti, burada göle akan eski bir nehrin yarattığı deltanın kalıntısı. Bu deltadan alınacak kaya ve toprak örnekleri tüplere konularak yere bırakılacak. Daha ileri tarihlerde Mars’a inecek bir araç da onları toplayıp Dünya’ya getirecek.

Tüm fotoğrafların telif hakkı Nasa/JPL-Caltech’e aittir.

Kaynakça: NASA, Space, Nature, BBC,

Yazar hakkında

Halil Durmuş

1996 yılının Mart ayında Trabzon’da dünyaya geldim. Atatürk Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği mezunuyum. Web sitemde ilgimi çeken konuları araştırarak yazılar paylaşıyorum.

Yorum Yap