Gutenberg, Almanya’da Mainz’te doğmuştu. Strasbourg’da iki ortağıyla birlikte değerli taşların yontulması ve aynacılık işi yapıyordu. Bir Şubat sabahı ortaklarına, kendi hazırladığı kurşun harfleri gösterdi. Sonra bunları yanyana koyarak yazılı bir sayfa meydana gelecek şekilde sıraladı. Daha sonra harflerin üzerine mürekkep sürüp üstüne de bir tabaka beyaz kağıt koyduktan sonra baskı makinesinde sıkıştırdı. Makineyi açıp da, kağıdı çıkardığı zaman Gutenberg’in düzenlediği sayfanın rahatça okunabilir bir hâlde kağıda çıktığı görüldü. Artık matbaacılık doğmuştu. Takvimler 23 Şubat 1440’ı gösteriyordu.
O zamana kadar bütün kitaplar elle yazılırdı. Papazlar, bütün vakitlerini deriden yapılmış yapraklar üzerinde, iyi bir yazı ve büyük bir sabırla çeşitli kitapları kopya etmekle geçirirlerdi. Bu el yazması kitaplar hem az bulunur, hem de çok pahalıydı.
Gutenberg, Mainz’e dönünce binlerce harf imal etti, baskı makinesini geliştirdi ve sonra 1282 sayfalık bir İncil bastı. Bu, basılan ilk kitap oldu.
Mainz Başpiskoposu Adolf II von Nassau, Gutenberg’e asalet unvanı verdi.
Gutenberg’in bu icadı sayesinde ve baskı işlerinin de gelişmesi sonucu ilim, eğitim ve öğretim alanında sonsuz gelişmeler olmuştur.
Günümüzde, dünyanın bütün ülkelerinde ve her dilde milyonlarca kitap, milyarlarca gazete basılmaktadır. Her türlü modern icatlara rağmen, kitap hala da, asla yeri doldurulmayacak bir eğitim aracı özelliğini korumaktadır.
Gutenberg’in Matbaa Tekniğine Getirdiği Yenilikler
Gutenberg’in icat ettiği yeni baskı tekniği matbaa teknolojisinde büyük bir ilerlemedir. Modern matbaacılık Gutenberg’in matbaasından doğmuştur.
Metal dökümü alanındaki ustalığı sayesinde Gutenberg yeterince küçük, düzgün, standart büyüklükte ve sağlam metal harfler üretmeyi başardı. Su bazlı mürekkep yerine kalıplarda çok daha iyi tutunan yağ bazlı mürekkep kullandı. Kalıpları elle kağıda basmak yerine, bir baskı makinesi geliştirdi.
Gutenberg’in geliştirdiği yeni baskı tekniği kısa sürede tüm Avrupa’da yayıldı. Avrupa’nın her yerinde matbaalar açıldı. Kitap üretim miktarı çok büyük ölçülerde arttı. Kitap ucuzladı ve kitaba erişim kolaylaştı.
Bu da aynı gün oldu:
- 532 : Bizans imparatoru I. Justinianus, Konstantinopolis’te Ayasofya’nın inşası emrini verdi.
- 1893 : Rudolf Diesel, dizel motorun patentini aldı.
Kaynakça: Wikitarih, Dergipark
Jacques Gabalda ve Rene Beaulieu, “İlk Matbaacı Gutenberg ”, Geçmişteki Önemli Olaylar (İstanbul: Baskan Yayınları, 1981), 1: 31.
Yorum Yap